Öğrenciler için sınava hazırlık süreci oldukça önemlidir. Kimi öğrenciler, çalışmak için kolayca motive olabilirken öğrencilerin büyük bir bölümü ise yeterince motive olamamaktan şikâyet etmektedir. Çalışma verimini etkileyen “isteklendirme” başarılı sonuçlar almak için olmazsa olmaz bir unsurdur. Öğrenciler olumlu yönde motive olduklarında enerjileri artar, davranış için istekli hale gelirler, dikkat süreleri uzar ve karşılarına çıkan engelleri kolayca aşarlar. Bu bağlamda PYBS( Bursluluk Sınavı ), LGS ve YKS’ye hazırlanan öğrencilerin motivasyonlarının ve sınav başarılarının artırılmasında ailelerin desteği çok önemlidir. Özellikle sınav öğrencilerin motivasyonu ve kaygı düzeyleri konusunda anne babaların davranışları belirleyici olabilmektedir.

“Peki, anne ve babalar, bu zorlu süreçte çocuklarına nasıl davranmalı ve neler yapmalıdır?”

Sınav sisteminin zorluğunu yaşayan öğrencilerin bu süreci başarılı bir şekilde atlatmaları için anne ve babaların ilk olarak çocuğun içinde bulunduğu ergenlik döneminin özelliklerini tanımaları gerekir. Bu dönem “gerginlik” ve “fırtınalı” dönem olarak da tanımlanabilir. İnsan hayatının en karmaşık dönemlerindendir ve her öğrenci için süreç farklı zorlukları da beraberinde getirir. Bu nedenle çocuğunuzun yalnızca öğrenci olmadığını aynı zamanda fizyolojik ve psikolojik bir gelişim dönemi içinde olduğu da unutulmamalıdır.

“Çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslayarak değerlendirmeyin.”

Nasıl ki her bireyin fiziksel özellikleri birbirinden farklı ise performansları da farklıdır. Kıyaslanmak çocuklarınızı kızdırır ve motivasyonunu düşürür. “Defne senden daha yüksek puan aldı.” gibi ifade kullanmak yerine “Elinden gelenin en iyisini yapacağına inanıyorum.” şeklinde bir ifade kullanmak gerekir. Ayrıca “Bizim sizinki gibi imkânımız olsaydı.”  şeklinde başlayan cümleler kullanarak çocuğunuzu kendinizle de kıyaslamayın.

“Sınava yönelik endişelerinizi çocuğunuza yansıtmayın.”

Anne babalar çoğu zaman sınava ilişkin endişelerini ve heyecanlarını çocuğa yansıtırlar. Sürekli sınavda başarısız olması halinde başına neler geleceğini söylemek yerine çocuğunuzun şu anda neler yaptığıyla ilgilenin. “Kazanmaktan başka çaren yok.”, “Bu senin son şansın.” gibi öğrencinin motivasyonunu düşüren ifadeleri kullanmak yerine “Sen bu sınavın üstesinden gelebilirsin.”, “Başaracağına inanıyorum.” şeklinde destekleyici ve motive edici ifadeler kullanın.

“Çocuğunuz için yaptığınız fedakârlıkları yüzüne vurmayın.”

Anne ve babaların çocuklarını motive etmeye çalışırken yaptıkları hatalardan biri de onlar için yaptıklarını sürekli çocuğa hatırlatmalarıdır. Yapılan fedakârlıkların dile getirilmesi çocuğunuza ekstra bir yük getirir. Çocuğunuz bu fedakârlıkların zaten farkındadır. Sürekli çocuğunuza fedakârlığınızı hatırlatmak stres ve kaygısını artıracaktır. Bunun yerine “Sınav her şey demek değil.” , “Sen benim için önemli ve değerlisin.” ifadeleri kullanmak daha doğru olacaktır.

“Çocuğunuza ‘Ders çalış!’ demeyin.”

İyi niyetle de olsa çocuğunuza sürekli ders çalışması gerektiğini ifade etmeyin. Sorumluluğunun farkında olan bir öğrencinin zaten bir planı ve programı vardır. “Ders çalış!” ifadesi bir süre sonra çocuğunuzda “Sizin için çalışması gerekiyormuş.” algısı yaratır ve çocuğunuzun size karşı direnç geliştirmesine sebep olur. Ders çalışmayarak sizi cezalandırma ve sinirlendirme yoluna girebilir. Sizden hatırlatma istemediği sürece çocuğunuza ders çalışması konusunda müdahale etmeyin.

 

“Kendi hayallerinizin peşinden çocuklarınızı koşturmayın.”

Bazı anne babalar sınav öncesinde çocuklarının fikrini almadan, kendi istedikleri mesleği ya da bölümü seçmeleri konusunda ısrarcı davranabilmektedir. Ebeveynler “Mühendislik okumak istiyorum.” diyen öğrenciye “Diş hekimliği yazacaksın.” şeklinde ısrarcı davranmamalıdır. Bu tutum sınava hazırlık sürecinde öğrencinin istemediği bölümü okuyacağını düşünmesine ve isteklendirme kaybına neden olur. Çocuğunuz sizin olmasını istediğinizin dışında bir meslek, hayat ya da işi seçebilir. Çocuğunuzun başarısı ve mutluluğu için kendi hayallerinizi bir kenara bırakarak çocuğunuzun hayallerini gerçekleştirmesine yardımcı olmak gerekir.

Sonuç olarak anne ve babaların sınav sürecindeki rolü oldukça büyüktür. Onlar, çocuklarının fiziksel, duygusal ve akademik ihtiyaçlarını karşılamakla kalmaz; aynı zamanda onları destekler ve onlara rehberlik ederler. Dengeli bir yaklaşım sergilemek, etkili iletişim kurmak, olumlu bir ortam sağlamak ve stres yönetimi konularına odaklanmak çocuklarının sınav sürecinde başarılı olmalarına yardımcı olacak önemli noktalardır. Ancak unutulmamalıdır ki her çocuğun bireysel ihtiyaçları farklıdır ve anne-babaların bu ihtiyaçlara duyarlı bir şekilde yanıt vermesi çok önemlidir.

Saygılarımla…